Każdy spadkobierca dowiadując się o śmierci spadkodawcy ma do rozważenia kwestię czy chce dziedziczyć czy też nie, a więc czy spadek przyjmie czy też go odrzuci. Najczęściej decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jest uzależniona od tego co w spadku faktycznie pozostaje czy aktywa więc majątek o realnej wartości czy pasywa w postaci długów. W przypadku dowiedzenia się o śmierci warto sprawdzić jak przedstawia się sytuacja majątkowa spadkodawcy, aby mieć czas na podjecie odpowiednich kroków.
Spadek można:
przyjąć wprost czyli bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe – oznacza to w praktyce sytuację, iż jeśli spadkodawca w spadku zostawił rower i 100 tys. zł długów, to trzeba będzie te długi za spadkodawcę spłacić;
przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza czyli odpowiedzialność za długi spadkowe ogranicza się do wartości czynnego spadku – spadkodawca w spadku pozostawił rower i 100 tys. długu, więc za ten dług spadkobiercy odpowiadają tylko do wartości tego roweru i wierzyciel nie może żądać spłaty długu na kwotę wyższą niż wartość roweru;
odrzucić spadek – czyli spadkobierca nie odpowiada za długi, ale też nic w spadku nie otrzymuje – jeśli w spadku jest rower i 100 tys. długu, to spadkobierca nie otrzymuje ani tego roweru ani nie odpowiada za długi; jest traktowany tak jakby nie dożył otwarcia spadku, co niekiedy jest kłopotliwe jeśli spadkobierca, który spadek odrzuca ma dzieci – do tego wrócę poniżej.
Art. 1012 kc. Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.
PRZYJĘCIE SPADKU WPROST
Każdy spadkobierca powołany do dziedziczenia ma termin 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swego powołania na złożenie stosownego oświadczenia. Jeśli w tym terminie nie zostanie złożone żadne oświadczenie, to przyjmuje się fikcję prawną, iż spadkobierca przyjął spadek wprost czyli bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe.
- Nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych (małoletni, osoba ubezwłasnowolniona częściowo),
- Co do której istnieją podstawy do ubezwłasnowolnienia całkowitego,
- Osobą prawną,
FORMA ZŁOŻENIA OŚWIADCZENIA O PRZYJĘCIU LUB ODRZUCENIU SPADKU
Oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu spadku można złożyć przed sądem lub notariuszem osobiście albo przez pełnomocnika.
Pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadki powinno być udzielone w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym.
1) imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania;
2) tytuł powołania do spadku;
3) treść złożonego oświadczenia.
§ 2. Oświadczenie powinno również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów.
§ 3. Przy oświadczeniu należy złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone.
§ 4. Jeżeli oświadczenie złożono ustnie, z oświadczenia sporządza się protokół.
Podpis na takim oświadczeniu musi być urzędowo poświadczony. Takiego poświadczenia dokonuje notariusz – art. 96,97 ustawy z 14 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie
Art. 96. Notariusz poświadcza:
- Własnoręczność podpisu;
- Zgodność odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem;
- Datę okazania dokumentu;
- Pozostawanie osoby przy życiu lub w określonym miejscu.
Art. 97. Każde poświadczenie powinno zawierać datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie – również godzinę dokonania czynności, oznaczenie kancelarii, podpis notariusza jego pieczęć.
Oświadczenie przed sądem.
W końcu można takie oświadczenie złożyć przed sądem rozpoznającym sprawę o stwierdzenie nabycia spadku przed upływem 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy. Złożenie takiego oświadczenia podlega opłacie 50 zł.
Art. 640 kpc. § 1. Oświadczenie o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku.
§ 2. Oświadczenia, o których mowa w paragrafie pierwszym, mogą być również składane w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.
