Bardzo często podczas porady prawnej tłumaczę moim klientom chcącym zakończyć swoje małżeństwo różnicę pomiędzy separacją i rozwodem.
O ile instytucja rozwodu została wprowadzona do kodeksu cywilnego od razu – kodeks cywilny to ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku, to instytucja separacja pojawiła się w polskim prawie rodzinnym ustawą z dnia 16 maja 1999 roku o zmianie ustaw – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 52, poz. 532). Wskazać należy, iż wprowadzenie separacji było wynikiem podpisania konkordatu przez Polskę ze Stolicą Apostolską w dniu 23 lipca 1993 roku (wejście w życie konkordaty 25 kwiecień 1998 roku).
Wskazać należy, iż separacja jest łatwiejsza i szybsza do uzyskania, ale nie kończy definitywnie małżeństwa.
PRZESŁANKI POZYTYWNE
Rozwód – art. 56 kro
- Zupełny rozkład pożycia – jednoczesne zerwanie pomiędzy małżonkami więzi fizycznej, emocjonalnej i gospodarczej;
- Trwały rozkład pożycia – odpowiedni upływ czasu;
Separacja – art. 611 § 1 kro
- Zupełny rozkład pożycia – jednoczesne zerwanie pomiędzy małżonkami więzi fizycznej, emocjonalnej i gospodarczej bez konieczności wykazywania przesłani trwałości rozkładu pożycia;
PRZESŁANKI NEGATYWNE
Rozwód – art. 56 § 2, 3 kro
- Sprzeczność rozwodu z dobrem wspólnych małoletnich dzieci;
- Sprzeczność rozwodu z zasadami współżycia społecznego
- Żądanie orzeczenia rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia
Separacja – art. 61 1 § 2 i 3 kro
- Sprzeczność rozwodu z dobrem wspólnych małoletnich dzieci;
- Sprzeczność rozwodu z zasadami współżycia społecznego
ZGODNY WNIOSEK
Rozwód
Strony mogą dogadać się, iż będą się rozwodzić zgodnie czyli bez orzekania o winie, ale nie mają możliwości złożenia wspólnie pozwu. Sprawa rozwodowa odbywa się w tzw. procesie.
Separacja
Jeżeli strony nie mają wspólnych małoletnich dzieci sąd może orzec separację na podstawie zgodnego wniosku stron. Wniosek taki strony podpisują wspólnie. Sprawa o separację na zgodny wniosek stron odbywa się w trybie tzw. postępowania nieprocesowego.
WINA ROZKŁADU POŻYCIA
Rozwód – art. 57 kro
W toku sprawy o rozwód strony mogą żądać orzeczenia winy za rozkład pożycia małżeńskiego. Strony mogą również rozwieść się bez orzekania o winie.
Separacja – art. 57 kro w zw. z art. 613 kro
W toku sprawy o separację strony mogą żądać orzeczenia winy za rozkład pożycia małżeńskiego.
SKUTKI
Rozwód:
- Ustanie małżeństwa;
- Brak możliwości zniesienia rozwodu i powrotu do związku małżeńskiego;
- Możliwość zawarcia nowego związku małżeńskiego;
- Określenie miejsca zamieszkania dzieci – jeśli strony mają małoletnie dzieci;
- Orzeczenie o władzy rodzicielskiej – jeśli strony mają małoletnie dzieci;
- Orzeczenie o sposobie kontaktowania się z dziećmi;
- Ustalenie alimentów na małoletnie dzieci;
- Możliwość określenie sposobu wspólnego zamieszkiwania we wspólnym mieszkaniu;
- Możliwość orzeczenia eksmisji w stosunku do małżonka który swoim rażąco nagannym zachowanie utrudnia wspólne zamieszkiwanie;
- Możliwość ustalenia alimentów na małżonka;
- Powstanie rozdzielności majątkowej;
- Wyłączenia dziedziczenia małżonków po sobie na podstawie ustawy;
- Brak domniemania pochodzenia dziecka z małżeństwa, jeśli urodziło się 300 dni po orzeczeniu rozwodu;
- Możliwość powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa – 3 miesiące od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego;
Separacja:
- Nie powoduje ustania małżeństwa;
- Brak możliwości zawarcia nowego związku małżeńskiego;
- Możliwość zniesienia separacji i powrotu do związku małżeńskiego;
- Określenie miejsca zamieszkania dzieci – jeśli strony mają małoletnie dzieci;
- Orzeczenie o władzy rodzicielskiej – jeśli strony mają małoletnie dzieci;
- Orzeczenie o sposobie kontaktowania się z dziećmi;
- Ustalenie alimentów na małoletnie dzieci;
- Możliwość określenie sposobu wspólnego zamieszkiwania we wspólnym mieszkaniu;
- Możliwość orzeczenia eksmisji w stosunku do małżonka który swoim rażąco nagannym zachowanie utrudnia wspólne zamieszkiwanie;
- Możliwość ustalenia alimentów na małżonka;
- Powstanie rozdzielności majątkowej;
- Wyłączenia dziedziczenia małżonków po sobie na podstawie ustawy;
- Brak domniemania pochodzenia dziecka z małżeństwa, jeśli urodziło się 300 dni po orzeczeniu rozwodu;
- Obowiązek małżonków do wzajemnej pomocy;
- Brak możliwości powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego;