Zatarcie skazania jest instytucją pozwalającą – po spełnieniu określonych przesłanek – na usunięciu wpisu o skazaniu z rejestru skazanych prowadzonego przez Krajowy Rejestr Karny. Istota uznania skazania za niebyłe polega na przyjęciu fikcji niekaralności skazanego, co powoduje, iż ustają konsekwencje prawne skazania i odrzuca się w ogóle samą świadomość, że do skazania doszło. Po zatarciu skazania osoba której to dotyczyło jest uważana za niekaraną i na tę okoliczność może wszędzie się powoływać.
Wiedza o instytucji zatarcia skazania jest dzisiaj bardzo potrzebna zwłaszcza osobom karanym, bowiem bardzo często w życiu zawodowym spotykamy się z sytuacjami, kiedy żąda się zaświadczenia o niekaralności czy to przy ubieganiu się o jakąś funkcję społeczną, prawo do wykonywania określonego zawodu czy co raz częściej przy przyjęciu do pracy.
Zatarcie skazania następuje z mocy prawa lub na wniosek skazanego. Instytucję tę regulują art. 106-108 kodeksu karnego.
ZATARCIE SKAZANIA Z MOCY PRAWA
Skazanie ulega zatarciu z mocy prawa w razie skazania:
- na karę dożywotniego pozbawienia wolności – po upływie 10 lat od uznania jej za wykonaną, darowania wykonania kary lub przedawnienia wykonania;
- na izolacyjną karę pozbawienia wolności – tzw. terminowe pozbawienie wolności, kara 25 lat pozbawienia wolności – po upływie 10 lat od wykonania, przedawnienia wykonania kary lub darowania;
- na karę ograniczenia wolności – po upływie 5 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania;
- na karę grzywny – po upływie 5 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania;
- na karę pozbawienia wolności, ograniczenia wolności, grzywny orzeczonych z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby – po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby np. orzeczono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby lat 2 – zatarcie skazania nastąpi po upływie 2 lat i 6 miesięcy;
- odstąpienia przez sąd od wymierzenia kary – po upływie 1 roku od wydania prawomocnego orzeczenia;
- orzeczenia środka karnego – zatarcie skazanie nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem wykonania.
ZATARCIE SKAZANIA NA WNIOSEK
Skazany może wystąpić do sądu z wnioskiem o zatarcie skazania po spełnieniu określonych warunków. I tak Sąd może zarządzić zatarcie skazania:
- w razie orzeczenia izolacyjnej kary pozbawienia wolności nie przekraczającej 3 lat –po upływie 5 lat od wykonania, przedawnienia wykonania kary lub darowania jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, nie popełnił nowych przestępstw;
- w razie skazania na karę ograniczenia wolności – po upływie 3 lat od wykonania, przedawnienia wykonania kary lub darowania;
- w razie skazania na karę grzywny – po upływie 3 lat od wykonania, przedawnienia wykonania kary lub darowania;
CO ROZUMIĆ PRZEZ WYKONANIE, DAROWANIE LUB PRZEDAWNIENIE WYKONANIA KARY?
Wykonanie – zwolnienie z zakładu karnego (kara pozbawienia wolności), z upływem okresu na jaki orzeczono karę ograniczenia wolności, uiszczenia lub ściągnięcia kary grzywny; (są także instytucję przewidziane przez kk pozwalające na uznanie kary lub środka karnego za wykonany lub w odniesieniu do kary pozbawienia wolności – warunkowe przedterminowe zwolnienie)
Darowanie – wydanie ustawy amnestyjnej lub akt łaski zastosowany przez Prezydenta RP
Przedawnienie – art.103 kk
Art. 103. § 1. Nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:
- 30 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą,
- 15 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat,
- 10 – w razie skazania na inną karę.
§ 2. Przepis § 1 pkt 3 stosuje się odpowiednio do środków karnych wymienionych w art. 39 pkt 1-4 oraz 6 i 7; przepis § 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio do środka karnego wymienionego w art. 39 pkt 5.
KIEDY SKAZANIE NIE PODLEGA ZATARCIU?
Zgodnie z art. 106a kk nie podlega zatarciu skazanie wobec sprawcy skazanego za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności jeśli pokrzywdzonym był małoletni poniżej 15 lat, a orzeczona kara była karą pozbawienia wolności bez dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia jej wykonania.
Z dobrodziejstwa zatarcia skazania nie skorzysta również skazany wobec którego orzeczono dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych – art.42§3,4 kk.
A JAK WYGLĄDA ZATARCIE SKAZANIA WOBEC SPRAWCY KILKAKROTNIE KARANEGO?
Jeżeli:
- sprawcę skazano za dwa lub więcej przestępstw nie pozostających w zbiegu
- skazany po rozpoczęciu a przed upływem okresu wymaganego do zatarcia skazania popełnił nowe przestępstwo
dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.
W dziale do pobrania wzór wniosku o zatarcie skazania.
